Autoritetet saudite kanë lejuar përdorimin e forcës vdekjeprurëse për të pastruar tokën për një qytet futuristik në shkretëtirë që po ndërtohet nga dhjetëra kompani perëndimore, ka thënë një ish-oficer i inteligjencës për BBC.
Kolonel Rabih Alenezi thotë se ai u urdhërua të dëbonte fshatarët nga një fis në shtetin e Gjirit për t’i hapur rrugë projektit “The Line”, pjesë e eko-projektit Neom.
Njëri prej tyre u qëllua më pas dhe u vra gjatë protestave kundër dëbimit.
Qeveria saudite dhe menaxhmenti i Neom refuzuan të komentojnë.
Neom, projekti prej 500 miliardë dollarësh i Arabisë Saudite, është pjesë e strategjisë së saj “Saudite Vision 2030”, e cila synon të diversifikojë ekonominë e mbretërisë duke mos u varur vetëm nga nafta.
Projekti i tij kryesor, The Line, është paraqitur si një qytet pa makina, vetëm 200 m i gjerë dhe 170 km i gjatë.
Zona ku po ndërtohet Neom është përshkruar si “kanavacë e bardhë” e përsosur nga lideri saudit, princi i kurorës, Mohamed bin Salman.
Por më shumë se 6,000 njerëz janë zhvendosur për projektin sipas qeverisë së tij – dhe grupi i të drejtave të njeriut me bazë në Mbretërinë e Bashkuar ALQST vlerëson se shifra është më e lartë.
Koloneli Alenezi, i cili shkoi në mërgim në Britaninë e Madhe vitin e kaluar, thotë se urdhri i pastrimit që iu kërkua të miratonte ishte për fisin al-Khuraybah, 4.5 km në jug të The Line.
Fshatrat ishin të populluar kryesisht nga fisi Huëaitat, të cilët kanë banuar ndër breza në rajonin Tabuk në veriperëndim të vendit.
Ai tha se urdhri i prillit 2020 thoshte se Huwaitat përbëhej nga “rebelë” dhe “kushdo që vazhdon t’i rezistojë [dëbimit] duhet të vritet, kështu që licencoi përdorimin e forcës vdekjeprurëse kundër kujtdo që qëndronte në shtëpinë e tyre”.
Ai iu shmang misionit për arsye të shpikura mjekësore, tha ai për BBC.
Abdul Rahim al-Huwaiti refuzoi të lejonte një komitet të regjistrimit të tokës të vlerësonte pronën e tij dhe u qëllua për vdekje nga autoritetet saudite një ditë më vonë. Ai kishte postuar më parë video të shumta në rrjetet sociale duke protestuar kundër dëbimeve.
Një deklaratë e lëshuar nga sigurimi shtetëror saudit në atë kohë pretendonte se al-Huëaiti kishte hapur zjarr ndaj forcave të sigurisë dhe ata ishin detyruar të përgjigjeshin.
Organizatat e të drejtave të njeriut dhe OKB-ja kanë thënë se ai u vra thjesht për rezistencën ndaj dëbimit.
BBC nuk ishte në gjendje të verifikonte në mënyrë të pavarur komentet e kolonel Alenezi për forcën vdekjeprurëse.
Por një burim i njohur me funksionimin e drejtorisë së inteligjencës saudite na tha se dëshmia e kolonelit – në lidhje me mënyrën se si u komunikua urdhri i pastrimit dhe çfarë thuhej – ishte në përputhje me atë që ata dinin për misione të tilla në përgjithësi. Ata thanë gjithashtu se vjetërsia e kolonelit do të ishte i përshtatshëm për të udhëhequr detyrën.
“5 milion dollar që të takosh ministrin”, rasti Jamal Khashoggi
Kolonel Alenezi tani ndodhet në Britani të Madhe, por ende ka frikë për sigurinë e tij. Ai thotë se një oficer i inteligjencës i tha atij se do t’i ofroheshin 5 milionë dollarë nëse do të merrte pjesë në një takim në ambasadën saudite të Londrës me ministrin e brendshëm saudit. Ai refuzoi.
BBC e pyeti qeverinë saudite për këtë akuzë, por nuk mori përgjigje.
Sulmet ndaj kritikëve të qeverisë saudite që jetojnë jashtë vendit nuk janë pa precedent. Më i famshmi është ai ndaj gazetarit me bazë në SHBA, Jamal Khashoggi, i vrarë nga agjentët sauditë brenda konsullatës së Stambollit të vendit në vitin 2018.
Një raport i inteligjencës amerikane konfirmoi se Mohamed Bin Salman miratoi operacionin. Princi i kurorës ka mohuar çdo rol.
Por kolonel Alenezi nuk është penduar për vendimin e tij për të mos iu bindur urdhrave në lidhje me qytetin futurist saudit.
“Mohamed Bin Salman nuk do të lejojë asgjë të pengojë ndërtimin e Neom… Fillova të shqetësohem më shumë për atë që mund të më kërkohet t’u bëj njerëzve të mi.”
/a.r