A sjellin vërtet lumturi paratë? Përgjigjen klasike “Paratë nuk janë gjithçka në jetë” për këtë pyetje do ta keni dëgjuar mijëra herë.
Të fitosh më shumë të bën më të lumtur sipas një studimi të publikuar në vitin 2023 në revistën e Akademisë Kombëtare të Shkencave. Hulumtimi lindi nga bashkëpunimi i dy studiuesve: Daniel Kahneman, fitues i çmimit Nobel për ekonomi dhe Matt Killingsworth, ekspert në studimet e lumturisë.
Për të parën, lidhja mes parasë dhe lumturisë kapte vlerën deri në 100 mijë euro; për të dytën, megjithatë, tavani prej 100,000 nuk ekzistonte dhe me rritjen e fitimeve, niveli i lumturisë rritej. Studimi tregoi se ata të dy kishin të drejtë: efekti i tavanit vjetor prej 100,000 euro ekziston vetëm për 15% që janë më të pakënaqurit e popullsisë.
Për ata që përjetojnë një gjendje ankthi, paraja prodhon efekte pozitive derisa të arrihet pragu prej 100 mijë eurosh. Për 60% të popullsisë që regjistron nivele lumturie ndërmjet mesatares dhe së mirës, efekti i tavanit anulohet: sasitë më të mëdha të parave në dispozicion çojnë në nivele më të larta lumturie.
Për 25% e mbetur të popullsisë, rritja e sasisë së parasë prodhon nivele shumë intensive mirëqenieje. Si përfundim, receta e lumturisë, për shumicën dërrmuese të popullsisë (85%), është e lidhur me paratë.
Por, le t’i përkthejmë këto shifra në terma konkretë: të kesh një sasi më të madhe parash në dispozicion bën të mundur përballimin e shërbimeve më të mira të cilat sigurisht kanë një ndikim të rëndësishëm në jetën tonë, nga shërbimet e kujdesit shëndetësor te arsimi.
Megjithatë, paratë nuk mund të blejnë gjithçka dhe as nuk mund të zgjasin jetën tonë: sot jetëgjatësia është dyfishuar në krahasim me epokën para-industriale dhe merita nuk është për shkak të parave, por të rritjes së nivelit arsimor.